rafal@golowicz.com
tel: +48 601 297 895
ul. Rechniewskiego 13 lok. 11
klatka 1 piętro 2
03-980 Warszawa
Wysiękowe zapalenie opłucnej polega na gromadzeniu się wysięku w jamie opłucnej z następowymi powikłaniami przede wszystkim ze strony układów oddechowego i krążenia.
Wysiękowe zapalenie opłucnej jest z zasady powikłaniem lub objawem innych chorób, najczęściej procesu nowotworowego i gruźlicy, zapalenia płuc, zawału płuca. Może ono również rozwinąć się w następstwie urazu klatki piersiowej powodującego złamanie żeber.
Wysiękowe zapalenie opłucnej rozpoczyna się najczęściej przekrwieniem blaszki opłucnej, obrzękem a na ich powierzchni odkładają się złogi włóknika. Wysięk zaczyna się gromadzić w zatoce przeponowo-żebrowej opłucnej i narastając oddala od siebie coraz bardziej blaszki opłucnej, uciskając płuco Powietrzność uciśniętego płuca zmniejsza się (niedodma) a duży wysięk opłucnej może uciskać również narządy śródpiersia (w tym serce i duże naczynia krwionośne).
Wysięk powoli wchłania się, a jego resztki łącznotkankowe tworzą zrosty opłucnej, ograniczające niekiedy bardzo znacznie ruchomość oddechową klatki piersiowej, przepony i płuc.
W gorzej wentylowanych obszarach płuc często następuje zastój wydzieliny w oskrzelach i jej wtórne bakteryjne zakażenie. Rozległe, płaszczowate zrosty powodują zapadnięcie się klatki piersiowej po stronie chorej, przeciągnięcie serca w kierunku zrostów z wtórnymi zaburzeniami hemodynamicznymi, boczne skrzywienie kręgosłupa i wysokie przyrośnięcie przepony ze znacznym ograniczeniem jej ruchów.
Suche zapalenie opłucnej rozpoczyna się zwyżką ciepłoty ciała, kaszlem, dokuczliwym kłuciem w klatce piersiowej, nasilającym się podczas kaszlu i głębokiego wdechu. Zmusza to chorego do powierzchownego oddychania i hamowania kaszlu. Ból ustępuje dopiero wówczas, kiedy wysięk odsunie blaszkę trzewną opłucnej od ściennej i uniemożliwi ich tarcie o siebie. W przypadku dużej ilości wysięku chory odczuwa tępy ucisk w klatce piersiowej oraz duszność spowodowaną niedodmą uciśniętego płuca i zaburzeniami krążenia krwi na skutek przemieszczenia serca wraz z dużymi naczyniami.
Chorego układa się na zdrowym boku klatki piersiowej, by zapobiec wytworzenia się zrostów przepony do ściany klatki piersiowej, a tym samym jej sprawność oddechowa ulegnie znacznemu ograniczeniu.
Gruźlica jest chorobą zakaźną, szeroko rozpowszechnioną, w której zmiany chorobowe mogą być umiejscowione w wielu narządach lub ograniczać się do jednego, najczęściej do układu oddechowego.
Gruźlicę wywołuje prątek gruźlicy, wykryty w 1882 roku przez Roberta Kocha. Zmiany gruźlicy mogą obejmować:
- tkankę płucną
- opłucną
- oskrzela
Opisane zmiany powodują w zależności od ich rozległości i przebiegu różnorodne zaburzenia czynności płuc aż do niewydolności oddechowej i krążenia.
Leczenie gruźlicy płuc jest obecnie przeważnie zachowawcze. Do metod leczenia zalicza się leczenie przeciwprątkowe, będące leczeniem przyczynowym.
Pomimo wprowadzenia licznych leków przeciwprątkowych, wykazujących skuteczne działanie w gruźlicy płuc, coraz bardziej doceniana jest rola ćwiczeń oddechowych. Ma ona bowiem działanie zapobiegające powikłaniom procesu gruźliczego oraz działanie korekcyjne w powikłaniach stwierdzanych często u ozdrowieńców do gruźlicy płuc.
Ropień płuc to rozpad tkanki płucnej na ograniczonej przestrzeni, czyli jama otoczona ścianą tkanki łącznej. Ropień płuc jest powikłaniem zapalenia płuc, zwłaszcza gronkowcowego, zawału płuca i innych.
W ostrym okresie podaje się antybiotyki ogólnie i miejscowo pod postacią wlewów dooskrzelowych, a w okresie przewlekłym wskazane jest leczenie chirurgiczne. W razie przeciwwskazań do tego leczenia wprowadza się antybiotyk bezpośrednio do jamy ropnia przez nakłucie klatki piersiowej.
Zapalenie płuc polega na powstawaniu w miąższu płucnym zapalnego nacieku obejmującego niewielkie lub rozległe obszary płuca.
Podział zapaleń płuc uwzględnia obecnie ich etiologię (zapalenie płuc bakteryjne, wirusowe, wywołane przez inne drobnoustroje, alergiczne, chemiczne i inne).
Zasadniczym leczeniem jest podawanie antybiotyków o szerokim zakresie działania, leków rozrzedzających wydzielinę oskrzeli i wykrztuśnych. W cięższych przypadkach konieczne jest stosowanie leków nasercowych, a nawet leczenie tlenem.
Ćwiczenia oddechowe pacjent rozpoczyna z chwilą ustąpienia gorączki. Ich celem jest ułatwienie wykrztuszania wydzieliny z oskrzeli, poprawa wentylacji płuc w odcinkach o upośledzonej wentylacji lub objętych niedodmą.
Astma oskrzelowa jest alergiczną chorobą układu oddechowego, charakteryzującą się dusznością napadową spowodowaną zwężeniem dróg oddechowych, ustępującym samoistnie lub pod wpływem leczenia.
Do głównych czynników powstania astmy oskrzelowej zalicza się:
- mechanizm immunologiczny,
- zaburzenia czynności układu wegetatywnego. Powstaje wówczas przewaga układu parasympatycznego z następowym skurczem oskrzeli.
Najogólniej można wyróżnić dwie postacie astmy oskrzelowej:
- astmę oskrzelową zewnątrzpochodną, występującą u dzieci i osób młodych, charakteryzującą się nadwrażliwością na niebakteryjne wziewane alergeny zewnątrzpochodne;
- astmę oskrzelową wewnątrzpochodną, występującą u dorosłych, o złożonym mechanizmie etiopatogenetycznym, przebiegu postępującym znacznie cięższym niż u dzieci; w etiologii tej postaci astmy przeważa czynnik infekcyjny.
Chory na astmę oskrzelową reaguje na działanie różnorodnych bodźców (także pychicznych), skurczem mięśni oskrzeli, przekrwieniem i obrzękiem ich błony śluzowej oraz wydzielaniem gestej, lepkiej wydzieliny śluzowej trudnej do odkrztuszenia. Powstają więc wzmożone opory w drogach oddechowych. Wydech wykonuje on z jeszcze większym trudem, przy udziale pomocniczych mięśni wydechowych.
Napady duszności mogą być lekkie Iub bardzo ciężkie. Bywają oddzielone długimi odstępami czasu lub występują często. W czasie ciężkiego napadu duszności chory siedzi lub stoi, trzymając się rękami za poręcze krzesła, ramę łóżka - celem stabilizacji obręczy kończyn górnych i ułatwienia pracy pomocniczym mięśniom wdechowym. Wydech jest wyraźnie wydłużony, nasilony i nawet z odległości słyszane są świsty i furczenia w czasie oddychania.
Należy podkreślić, że unikanie wszelkiej aktywności ruchowej w obawie przed wystąpieniem napadu astmy jest szkodliwe.