Terapia manualna jako praktyczna część medycyny zajmuje się badaniem i leczeniem zaburzeń czynności różnych struktur układu ruchu, a w szczególności kręgosłupa. Przed przystąpieniem do terapii przeprowadza się z pacjentem wywiad lekarski oraz badanie palpacyjne i funkcjonalne narządu ruchu. Badanie to odbywa się zarówno w spoczynku jak i podczas ruchów czynnych oraz biernych. Są to ruchy bierne fizjologiczne, czyli złożone z toczenia i ślizgu powierzchni stawowych, oraz bierne naśladujące "grą stawową" ( wg Mennella - joint play ), czyli specyficzne dla każdego stawu przemieszczania powierzchni chrząstki stawowej.
Terapeuta ocenia wygląd i konsystencję tkanek miękkich, zakres i jakość ruchu elementów kostnych oraz charakter oporów występujących podczas przemieszczania poszczególnych struktur układu ruchu względem siebie. Bada ruchy bierne kręgosłupa i ocenia odpowiedzi układu ruchu na czynniki szkodliwe dla struktur tego układu.
Sam zabieg terapii manualnej jest całkowicie bezbolesny, a dzięki odpowiednim pozycjom ułożeniowym pacjenta i technice osiąga się zamierzony efekt leczniczy.
Aby przygotować pacjenta do zabiegu, a potem utrwalić efekt leczniczy zabiegów terapii manualnej i działać profilaktycznie stosuje się masaże lecznicze, poizometryczną relaksację mięśni oraz ćwiczenia rozluźniające lub wzmacniające konkretne partie mięśni całego ciała.
Pacjent otrzymuje szereg informacji dotyczących czynności życia codziennego np. sposób spania, siedzenia, podnoszenia ciężkich przedmiotów itp. Oraz zestawy ćwiczeń do wykonywania w domu.